อรรถกถาโมรนิวาปนสูตรที่ 10

มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า อจฺจนฺตนิฏฺโฐ พึงทราบวิเคราะห์ว่า พระนิพพาน กล่าวคือ
อัจจันตะ เพราะล่วงเลยที่สุดแล้ว มีความไม่พินาศเป็นธรรม คือ นิฏฐา
ความสำเร็จของภิกษุใด เพราะเหตุนั้น ภิกษุนั้น ชื่อว่า อจฺจนฺตนิฏฺโฐ
ผู้มีความสำเร็จล่วงส่วน. บทที่เหลือพึงทราบโดยนัยนี้.
บทว่า ชเนตสฺมึ ได้แก่ ในหมู่ชน อธิบายว่า ในหมู่สัตว์. บทว่า
เย โคตฺตปฏิสาริโน ความว่า ชนเหล่าใด ย่อมระลึกรังเกียจในสกุลนั้น
ว่า เราเป็นสกุลโคตมะ เราเป็นสกุลกัสสปะ ดังนี้ ในบรรดาการระลึก
รังเกียจด้วยสกุลเหล่านั้น สกุลกษัตริย์ประเสริฐที่สุดในโลก. บทว่า
อนุมตา มยา ความว่า คาถาที่สนังกุมารพรหมแสดง เทียบได้กับสัพพัญ-
ญุตญาณของเรา เราก็อนุญาต. บทที่เหลือในที่ทั้งปวงมีอรรถง่ายทั้งนั้น.
จบอรรถกถาโมรนิวาปนสูตรที่ 10
จบนิสสายวรรคที่ 1

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. กิมัตถิยสูตร 2. เจตนาสูตร 3. ปฐมอุปนิสาสูตร 4. ทุติย-
อุปนิสาสูตร 5. ตติยอุปนิสาสูตร 6. พยสนสูตร 7. สัญญาสูตร
8. มนสิการสูตร 9. อเสขสูตร 10. โมรนิวาปนสูตร.

ทุติยวรรคที่ 2

1. ปฐมมหานามสูตร

ว่าด้วยศากยะมหานามะทูลถามถึงธรรมเป็นเครื่องอยู่

[218] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ นิโครธาราม
ใกล้กรุงกบิลพัสดุ์ แคว้นสักกะ ก็สมัยนั้นแล ภิกษุเป็นอันมาก กระทำ
จีวรกรรมเพื่อพระผู้มีพระภาคเจ้า ด้วยหวังว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้มีจีวร
สำเร็จแล้ว จักเสด็จจาริกโดยล่วงไป 3 เดือน เจ้าศากยะพระนามว่ามหา-
นามะได้ทรงทราบข่าวว่า ภิกษุเป็นอันมากกระทำจีวรกรรมเพื่อพระผู้มี-
พระภาคเจ้า ด้วยหวังว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้มีจีวรสำเร็จแล้ว จักเสด็จ
จาริกโดยล่วงไป 3 เดือน ครั้งนั้นแล เจ้าศากยะพระนามว่ามหานามะ
เสด็จเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ทรงถวายอภิวาทพระผู้มี-
พระภาคเจ้าแล้ว ประทับนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้ตรัสทูลถาม
พระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ หม่อมฉันทราบข่าวดังนี้ว่า
ภิกษุเป็นอันมากกระทำจีวรกรรมเพื่อพระผู้มีพระภาคเจ้า ด้วยหวังว่าพระ-
ผู้มีพระภาคเจ้ามีจีวรสำเร็จแล้ว จักเสด็จจาริกโดยล่วงไป 3 เดือน ดังนี้
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ หม่อมฉันผู้อยู่ด้วยธรรมเครื่องอยู่ต่าง ๆ จะพึงอยู่
ด้วยธรรมเครื่องอยู่อะไร พระเจ้าข้า.
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า ดีละ ๆ มหาบพิตร การที่มหาบพิตร
เสด็จเข้ามาหาตถาคตแล้วตรัสถามว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ หม่อมฉันผู้อยู่
ด้วยธรรมเครื่องอยู่ต่าง ๆ จึงพึงอยู่ด้วยธรรมเครื่องอยู่อะไร ดังนี้ เป็น
การสมควรแก่มหาบพิตรผู้เป็นกุลบุตร ดูก่อนมหาบพิตร กุลบุตรผู้มี